Değerli Hemşehrilerim, "Sağlıklı Emeklilik" başlığının altında yazılarıma devam ediyorum ve bu sefer Ayşe analarımıza Hatça amelerimize okutacağınız, eğer okuma yazma bilmiyorlarsa sizin onlara seslendireceğiniz bir yazı kaleme aldım. Sizlerinde tahmin edeceği gibi konumuz "meme kanseri". Ama bilinenin aksine sadece kadınlarda görülmediğini de hemen söylemekte fayda var. Kısaca konuya kanser hücresini inceleyerek giriş yapayım. Aslında kanser bir hastalık değil, hastalıklar gurubudur. Vücudumuzdaki hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıdır. Memede süt bezleri ve burda üretilen sütü meme başına taşıyan kanallar vardır. Bu süt bezleri ve kanalları döşeyen hücrelerin, kontrol dışı olarak çoğalmalarına meme kanseri denir. Sıklığını anlamak adına her 11 dakikada 1 kadın meme kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Yani nerdeyse siz bu yazıyı okuyana kadar. Her 3 dakikada 1 kadına meme kanseri teşhisi konulmaktadır. Hal böyleyken meme kanserinden korunmak için yapabileceklerimiz nelerdir? Değiştirebileceklerimiz ve değiştiremeyeceklerimiz var. Ancak değiştiremediklerimiz nedeniyle oluşan kanseri erken fark edebilmekte elimizde. Değerli hocam Prof. Dr. Zeki Yılmaz'ın da her zaman dediği gibi; Hastalıktan korkma! Geç kalmaktan kork!  Ailesinde birinci derece akrabasında meme kanseri varsa meme kanseri riski 2 kat artmaktadır. Erken yaşta adet görüp, adetten geç yaşta kesilmek, ilk doğumunu 40 yaş üstünde yapmak ve 2 yıldan az emzirmek riski arttıran etkenlerdir. Aşırı şişmanlık, yağlı beslenme, 10 yıldan fazla hormon tedavisi almak, geçirilmiş iyi huylu meme hastalıkları hikayesi, 50 yaşın üzerinde olmak, alkol ve sigara kullanımı da riski attırmaktadır.   Hep iç karartmaya gerek yok, güzel bir haber vereyim; emzirmek, ilk doğumu 30 yaşından önce yapmak riski azaltır. Özellikle haftada 3 kez egzersiz yapmak riski % 35-40 azaltmaktadır.   Erken teşhis açısından bizi uyarıcı belirtileri nelerdir?  Meme veya koltuk altında ele gelen kitle, meme başında çöküntü-içe gömülme, meme başından kanlı ya da bulanık akıntı gelmesi, meme başında ya da derisi üzerinde çekilme olması, şekil ve simetri bozukluğu, portakal kabuğu görüntüsü, şişme, kızarıklık, ve ağrı meme kanserinin belirtileridir. Meme kanseri yönetiminde kilit nokta erken tanıdır. Erken tanıya varabilmek için kadının yaşına göre hastanın kendi kendine muayenesi, doktorun muayenesi, mamografi uygulanır.  20 yaşından itibaren her kadın meme muayenesini her ay düzenli şekilde yapmalıdır ki kendi memesini iyi tanıyan kişi değişikliklerinde erkenden farkına varabilsin. Her adetten 1 hafta sonra, adet görmüyorsa her ayın belli bir günü, sanki bir bezi hamurun içinde nohut tanesi arar gibi, , elin üç parmağının iç yüzleri kullanılarak kendi kendinize muayenenizi yapın. Eğer kitle bulursanız paniklemeyin çünkü bu kitlelerin %90'ı iyi huyludur ve kanser değildir. Kanser erken teşhis tarama ve eğitim merkezine (KETEM) başvurun. Ayrıca her kadın 20 yaşından sonra yılda bir kere doktor muayenesi yaptırmalı ve 40 yaşından sonra yılda bir mamografi çektirmelidir. Unutmayalım ki tedavide başarı sağlamada en önemli etken hastalığın erken evrede yakalanmasıdır.  Sağlık ve huzurlu günler diliyorum. En kalbi hürmetlerimle